“Art Deco is eigenlijk een mengvorm van diverse stijl- en kunststromingen uit het begin van de twintigste eeuw.”
Tijdens het schrijven van teksten bij een aantal nieuwe aankopen realiseerde ik me opeens dat ik daarbij regelmatig aangaf dat met name de voorplaat van de camera’s kenmerken vertoonde van Art Deco of in die stijl was vormgegeven. Reden genoeg voor mij om me daar eens wat verder in te verdiepen.
Het ontstaan
De term Art Deco is afgeleid van de naam van de wereldtentoonstelling van 1925 in Parijs, waar een grote expositie voor moderne decoratieve kunst werd gehouden: “Exposition Internationales des Arts décoratifs et Industriels modernes.” De hele tentoonstelling was gebaseerd op de wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog. Er participeerden zo’n 15.000 exposanten uit twintig verschillende landen, waaronder ook een ruime vertegenwoordiging uit Nederland. De tentoonstelling, die van eind april tot eind oktober langs de beide oevers van de rivier de Seine werd gehouden, trok in totaal zestien miljoen bezoekers. Duitsland was als agressor van de Eerste wereldoorlog niet uitgenodigd en de Verenigde Staten hadden destijds nog geen belangstelling om mee te doen.
Doelstelling Wereldtentoonstelling
De Franse regering wilde tijdens deze wereldtentoonstelling vooral zo breed mogelijk de nieuwe naoorlogse moderne toegepaste kunststijl onder de aandacht van de bezoekers brengen; kunst, architectuur, binnenhuisarchitectuur, meubels, glas, sieraden en andere decoratieve kunst uit Europa en andere continenten.
De naamstelling
Opvallend is dat de naam Art Deco pas in de zeventiger jaren expliciet aan deze kunststijl wordt gekoppeld door de Amerikaanse kunsthistoricus Bevis Hillier, die er in 1968 het eerste academische boek over publiceerde; “Art Deco of the 20s and 30s.” In 1971 organiseerde hij een tentoonstelling in het ‘Minneapolis Institute of Arts’ met de naam ‘Art Deco’ en als verslag van deze expositie gaf hij het boek “The World of Art Deco” uit. Zo werd deze stijl bekend en populair als een breed toegepaste stilistische kunstvorm.
Kenmerken
Art Deco is eigenlijk een mengvorm van diverse stijl- en kunststromingen uit het begin van de twintigste eeuw. Deze moderne stijl ontwikkelde zich uit het optimisme dat na het einde van de Eerste Wereldoorlog in de hele maatschappij ontstond. De wereld van veel mensen werd groter en luxer door de komst van treinen, auto’s en zelfs vliegtuigen. Men bezocht andere landen met met een grote diversiteit aan culturen en kunstvormen. Door de snelle industrialisering en de toenemende mechanisatie veranderde het dagelijkse leven en dat weerspiegelde zich in de kunst.
Ontwerpers anticipeerden op de veranderende behoeften van mensen en combineerden de nieuwste ontwikkelingen met klassieke voorbeelden uit de kunstgeschiedenis van de hele wereld. Zo ontstond een gemengde kunstvorm met geometrische vormen en symmetrische meetkundige figuren veelal gecombineerd met traditionele rijke decoratieve versieringen en overdadige kleuren en vormen, die vaak gestileerd worden weergegeven.
Samenvattend kenmerkt Art Deco zich dus vooral door een strakke en eenvoudige vormgeving met geometrische patronen en abstracte vormen met vaak een fel en helder kleurgebruik.
Toepassing in de vormgeving van camera’s
Hoewel Art Deco dus zichtbaar werd in de beeldende kunst, architectuur, binnenhuisarchitectuur, meubels, glas en sieraden wil ik me hier uiteraard beperken tot de toepassing in de vormgeving van camera’s. Hierin komen de belangrijkste kenmerken van de stijl expliciet tot uiting door het gebruik van gestileerde geometrische en abstracte figuren, veel lijnen, gebogen vormen, verchroomde elementen en het gekozen lettertype. Ik illustreer deze kenmerken aan de hand van een aantal foto’s van boxcamera’s uit mijn collectie.
